Αναρχισμός

Έννοια- προέλευση - εξέλιξη

O Αναρχισμός (Αγγλικά, Γαλλικά: Anarchism, Ισπανικά: anarquismο) είναι ένα ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό κίνημα. Ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη αρχή= εξουσία και το στερητικό α. Στην κυριολεξία αναρχία σημαίνει «χωρίς εξουσία». Ο όρος αναρχισμός είναι αρκετά παρεξηγημένος καθώς αρχικά αρνητική έννοια, διότι αναρχία συνήθως σήμαινε χάος κοινωνικό, πολιτικό και όχι μόνο. «Δήλωνε» δηλαδή την αταξία ή υπήρχαν φορές που ταυτιζόταν με βομβιστικές τρομοκρατικές ενέργειες. Η σύνδεση με τη βία είναι προπαγανδιστική καθώς οι μεγαλύτερες σχολές και οι μεγαλύτεροι θεωρητικοί αναρχικοί, θεωρούν τη βία όχι μόνο ακατάλληλο μέσο επιβολής αλλά επίσης την εξισώσουν με την αστική ηθική.

Η πρώτη αναφορά της λέξεως αναρχία υπάρχει στο έργο Επτά επί Θήβαις (467 πχ) του Αισχύλου. Εκεί η Αντιγόνη ανοιχτά αρνείται να αποδεχτεί το διάταγμα των κρατούντων να αφήσει άθαφτο το πτώμα του αδερφού της Πολυνείκη, ως τιμωρία για την συμμετοχή του στην επίθεση κατά των Θηβών, λέγοντας: "Ακόμα και αν κανείς άλλος δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει στην ταφή, εγώ μόνη μου θα τον έθαβα και θα έπαιρνα το ρίσκο που θα σημαίνει η ταφή του αδερφού μου. Ούτε ντρέπομαι να δράσω ενάντια αψηφώντας τη βούληση των κρατούντων (έχουσα άπιστων την αναρχίαν πόλει)."

Οι αναρχικές ιδέες επίσης ανάχθηκαν σε θρησκείες όπως ο Βουδισμός αλλά και σε φιλοσοφικές σχολές σκέψης. Σύμφωνα με τον Κροπότκιν, οι Στωικοί, με κορυφαίο τον Ζήνωνα "αποστρεφόντουσαν την παντοδυναμία του κράτους, την επέμβαση του και τον κρατισμό και διακήρυσσαν την κυριαρχία του ηθικού νόμου του ατόμου" [1]. Έτσι σύμφωνα με τον Κροπότκιν, ο Ζήνων ήταν ο καλύτερος υπέρμαχος της αναρχίας στον αρχαίο κόσμο. .

Η πρώτη επίσημη γνωστοποίηση αναρχικών θέσεων προήλθε και από τον ατομικιστή αναρχικό William Godwin. Ήταν αυτός που στο έργο του ‘Έρευνα για την πολιτική δικαιοσύνη πραγματεύτηκε μία μορφή ακραίου πολιτικού φιλελευθερισμού. Στη συνέχεια ο αναρχισμός ως μια ξεχωριστή πολιτική ιδεολογία αντιμετωπίστηκε στα τέλη του 19 αιώνα όταν οι υποστηρικτές και ο ίδιος ο Michael Bakunin αποσπάστηκαν από την πρώτη διεθνή ή διεθνή ένωση των εργατών που είχαν ιδρύσει ο Karl Marx σε συνεργασία με τον «πατέρα της αναρχίας» Joseph- Proudhon. Η πίστη του Bakunin σε έναν «αντιεξουσιαστικό σοσιαλισμό» ήταν αυτή που οδήγησε στην διαγραφή του από τη Διεθνή και έβαλε τα θεμέλια για τον αναρχοκολεκτιβισμό ή Κολεκτιβιστικό αναρχισμό, πάνω στον οποίο στηρίχτηκαν οι περισσότερες αναρχικές θεωρίες όπως ο αναρχοσυνδικαλισμός, ο οικοαναρχισμός, ο αναρχοκομμουνισμός κα. Με βάση λοιπόν τον αναρχοκολεκτιβισμό, ο Αναρχισμός του 20ου αρνείται τη μεταβατική περίοδο της Δικτατορίας του Προλεταριάτου (που ήταν μία από τις κύριες διαφωνίες του Marx με τον Bakunin), που προτείνουν οι Κομμουνιστές για το πέρασμα στην αταξική κοινωνία. Επίσης, προωθεί την αυτοδιαχείριση και εστιάζει στην προσωπική ευθύνη που έχει το άτομο για τις πράξεις του απέναντι στον εαυτό του και το κοινωνικό σύνολο, του οποίου είναι μέλος.

Οι στόχοι του αναρχισμού, καθώς και τα μέσα επίτευξης των στόχων αυτών, κρίθηκαν έντονα και θεωρήθηκαν ουτοπικά. Για αυτό το λόγο η απήχηση που έχει ο αναρχισμός είναι περιορισμένη σε σχέση με άλλες κυριότερες πολιτικές ιδεολογίες όπως ο σοσιαλισμός, ο φιλελευθερισμός κτλ. Οι αναρχικοί απορρίπτουν όλες τις μορφές πολιτικής πάλης ως ανούσιες, και πιστεύουν σε μία «κοινωνική επανάσταση» (αναρχοκομουνιστές), σε γενικές απεργίες (αναρχοσυνδικαλιστές) ή σε μία γενική «ανυπακοή των μαζών» (ατομικιστές αναρχικοί). Ο Αναρχισμός σαν κίνημα μπορεί και «επιβιώνει», για τον απλό λόγο ότι μπορεί και παίρνει θέση σε όλα τα κοινωνικά ζητήματα.

Είδη Αναρχισμού

Δύο είναι τα κυριότερα ρεύματα του αναρχισμού. Ο Αναρχοκολεκτιβισμός και Ατομικιστικός Αναρχισμός.

Στον αναρχοκολεκτιβισμό συμπεριλαμβάνονται ο αναρχοσυνδικαλισμός και ο αναρχοκομμουνσιμός και οι κύριοι εκπρόσωποι του ευρύτερου αναρχοκολεκτιβιστικού κινήματος είναι ο Μιχαηλ Βακούνιν , ο Π. Κροπότκιν(αναρχοκομμουνιστής), ο Ερρίκο Μαλατέστα(αναρχοκομμουνιστής), ο Pierre-Joseph Proudhon, ο Georges Sorel(αναρχοσυνδικαλιστής),

Ατομικιστικός Αναρχισμός

Υποστηρίζει ως αναγκαία την αναγνώριση της "εμπράγματης ιδιοκτησίας", του κάθε ατόμου. Ο κύριος εκπρόσωπος αυτού του ρεύματος είναι ο Κάσπαρ Σμίντ, πιο γνωστός ως Μαξ Στίρνερ.

Αναρχοσυνδικαλισμός

Αναπτύχθηκε στη Γαλλία, Ισπανία και την Ιταλία και επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Αντιτίθεται στο κράτος, την πολιτική πάλη και τα πολιτικά κόμματα. Δίνει τον πρώτο ρόλο στα συνδικάτα και θεωρεί την απεργία ως την βασική μέθοδο πάλης ενάντια στην αστική τάξη.

Αναρχοκομμουνισμός

Φρονεί ότι την ιδιοκτησία θα πρέπει να τη διαχειρίζονται οι εθελοντικές ομάδες, σημείο που προσβάλει όμως την ελευθερία της νομής της κατοχής και της εκμετάλλευσης αυτής από τον ιδιοκτήτη). ["Επαναφορά εξουσίας"]. Κύριος εκφραστής της θεωρίας αυτής ήταν ο Π. Κροπότκιν, ο οποίος τοποθετούσε τα συμφέροντα της κοινωνίας πάνω από τα συμφέροντα του ατόμου και προέτασσε την ηθική δράση εναντίον της αστικής τάξης και της κυβέρνησης.

Αντιθέσεις μέσα στον Αναρχισμό

Ο Αναρχισμός σαν κίνημα έχει διττό χαρακτήρα. Αυτό συμβαίνει διότι οι ακόλουθοι του επηρεάζονται από διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες, καταστάσεις και παραδόσεις. Παρόλα αυτά ο αναρχισμός αντιμετωπίζεται ως μία ιδεολογία διότι όλοι οι υποστηρικτές του έχουν ορισμένες κοινές αρχές. Εναντιώνονται στο κράτος(και κάθε μορφή πολιτικής εξουσίας) , στην θρησκεία και επιζητούν την οικονομική ελευθερία, είτε αυτό συνεπάγεται τον αναρχοκομμουνισμό είτε τον αναρχοκαπιταλισμό. Δύο είναι τα κύρια ρεύματα του αναρχισμού. Ο αναρχοκολεκτιβισμός και ο αναρχοκαπιταλισμός. Συνοπτικά ο Κολεκτιβιστικός αναρχισμός (αναρχοκολεκτιβισμός) είναι μια μορφή άκρατου σοσιαλισμού(εξού και η άρνηση στη δικτατορία του προλεταριάτου), όπου κύρια στοιχεία είναι ο ακραίος κολεκτιβισμός, η ταξική πολιτική, η κοινωνική επανάσταση, η συνεργασία/ αμοιβαιότητα (μουτουαλισμός), το κοινωνικό καθήκον, η κοινοκτημοσύνη και άλλα. Το οικονομικό του σύστημα είναι ο αναρχοκομμουνισμός. Εν αντιθέσεως ο ατομιστικός αναρχισμός είναι μια μορφή άκρατου φιλελευθερισμού( καπιταλισμός χωρίς κράτη), όπου κύρια στοιχεία είναι ο ακραίος ατομικισμός, ο ατομισμός, ο εγωισμός, η συμβατική υποχρέωση , η ατομική ιδιοκτησία και άλλα. Το οικονομικό του σύστημα είναι ο αναρχοκαπιταλισμός.

Δικτυακοί τόποι

• Αντιεξουσιαστική Κίνηση
• Anarchopedia
• Anarchist's FAQ
• blackened.net
• Against Politics - Appleton - Boston Anarchists
• Noam Chomsky on Anarchism by Noam Chomsky
• Anarchoblogs Blogs by Anarchists.
• Anarchy Archives extensively archives information relating to famous anarchists. This includes many of their books and other publications.

at the Daily Bleed's Anarchist Encyclopedia

• Infoshop.org (wikipedia page)
• Industrial Workers of the World