Αναρχοκομμουνισμός

Ο Πιοτρ Κροπότκιν στο έργο του Η Κατάκτηση του ψωμιού, στο τρίτο κεφάλαιο (αναρχοκομμουνισμός) ξεκινάει λέγοντας:

«Κάθε κοινωνία που έχει καταργήσει την ιδιωτική ιδιοκτησία θα αναγκαστεί, υποστηρίζουμε, να οργανωθεί στις γραμμές της Κομμουνιστικής Αναρχίας. Η Αναρχία οδηγεί στον Κομμουνισμό, και ο Κομμουνισμός στην Αναρχία, που είναι και οι δυο τους όμοια εκφράσεις της κυρίαρχης τάσης στις σύγχρονες κοινωνίες, της αναζήτησης της ισότητας.»

Ο αναρχοκομμουνισμός έχει τις ρίζες του στον αντιεξουσιαστικό σοσιαλισμό και στον αναρχοκολεκτιβισμό του Μιχαήλ Μπακούνιν της πρώτης Διεθνούς. Ο Πιοτρ Κροπότκιν υποστήριξε ότι η πραγματική καταγωγή του αναρχισμού ήταν "«η δημιουργική, εποικοδομητική δράση των μαζών»". Τόνισε χαρακτηριστικά πως "«ο αναρχισμός έλκει την καταγωγή του από το λαό και θα διατηρήσει τη ζωτικότητα και τη δημιουργική του δύναμη αρκετά μόνο εάν παραμείνει κίνημα του λαού»".

Οι αναρχοκομμουνιστές σε αντίθεση με τους αναρχοσυνδικαλιστές αποδέχονται την ταξική πάλη.

Οι αναρχοκομμουνιστές δίνουν μεγάλη έμφαση στη δύναμη της μάζας. Θεωρούν τις μάζες οργανικές οντότητες, στις οποίες θα κυρίαρχο στοιχείο θα είναι η αλληλοβοήθεια, η αλληλεγγύη και η αμοιβαιότητα. Ο Κροπότκιν τόνισε :

«Οι κομμουνιστικές οργανώσεις δεν μπορεί να αφεθούν να δημιουργηθούν από νομοθετικά σώματα που ονομάζονται κοινοβούλια, δημοτικά ή κοινοτικά συμβούλια. Πρέπει να είναι δουλειά όλων, μια φυσική ανάπτυξη, ένα παράγωγο της επικοδομητικής μεγαλοφυΐας των μαζών.»

Πολιτική οργάνωση

Ο αναρχοκομμουνισμός υποστηρίζει τη δομή της Κομμούνας ως μορφή κοινωνικής οργάνωσης. Σύμφωνα με τους αναρχοκομμουνιστές η Κομμούνα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ομοσπονδοποίηση μη σταθερών ελεύθερων συνδέσμων, συμβουλίων, και εθελοντικών ομάδων που προωθούν την αλληλοβοήθεια και την αυτοοργάνωση. Σύμφωνα με αυτούς η Κομμούνα είναι το πλέον κατάλληλο και αποδεχτό σύστημα λαϊκής αυτοκυβέρνησης, που προωθεί σε μεγάλο βαθμό την άμεση ή την συμμετοχική δημοκρατία στη λήψη κοινοτικών αποφάσεων και υπόσχεται ένα μεγάλο ποσοστό λαϊκής συμμετοχής και πολιτικής ισότητας. Όσο αναφορά τα εργοστάσια, σε αυτά θα πρέπει να αναπτύσσονται εργατικά συμβούλια ανάμεσα στις εθελοντικές ομάδες που διαχειρίζονται τα μέσα παραγωγής.

Οικονομικό σύστημα

Σε αντίθεση με το Κολεκτιβιστικό σύστημα που προτάσσει ο αναρχοκολεκτιβιστής Μιχαήλ Μπακούνιν οι αναρχοκομμουνιστές, δεν πιστεύουν σε ένα σταθερό οικονομικό σύστημα. Έτσι απορρίπτουν το μηχανισμό της αγοράς, τα λεφτά και κάθε είδους εξαγορά της εργατικής δύναμης και κάθε μισθολογικό σύστημα. Ο Πιοτρ Κροπότκιν χαρακτηριστικά αναφέρει:

«Κατά τη γνώμη μας οι κολεκτιβιστές υποπίπτουν σε ένα διπλό σφάλμα στα σχέδιά τους για την αναδόμηση της κοινωνίας. Ενώ κάνουν λόγο για την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος σκοπεύουν απ την άλλη να διατηρήσουν δύο θεσμούς που αποτελούν καθεαυτή τη βάση του συστήματος αυτού και οι οποίοι είναι η Κυβέρνηση Αντιπροσώπων και το Μισθολογικό Σύστημα.» (Η κατάκτηση του Ψωμιού, το μισθολογικό σύστημα του Κολεκτιβισμού).

Σύμφωνα με τον Πιοτρ Κροπότκιν το οικονομικό σύστημα θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή: «Από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του». Σύμφωνα με τη φράση αυτή κάθε τι θα πρέπει να παράγεται, να κατανέμεται και να ανταλλάσσεται με βάση τις παρούσες ανάγκες του καθενός και τις κοινωνίας.